Berlijns Blauw
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Berlijns blauw, ook bekend als Pruisisch blauw, is een synthetisch anorganisch pigment met een intense blauwe kleur, gebruikt in verven, lakken en lazuurverf.
Omschrijving
Dit pigment, ontdekt rond 1704-1706 in Berlijn, was een van de eerste moderne synthetische pigmenten die op grote schaal beschikbaar kwam. Vóór de uitvinding van Berlijns blauw waren betaalbare blauwe pigmenten schaars, wat blauw een kostbare kleur maakte. Het pigment wordt gevormd door de reactie tussen ijzer(III)-zouten en kaliumhexacyanoferraat(II), wat resulteert in ijzer(III)hexacyanoferraat(II). De intense kleur is het gevolg van de ladingsoverdracht tussen de ijzerionen in verschillende oxidatietoestanden. Berlijns blauw is toepasbaar in diverse bindmiddelen zoals olie, lak en waterverf, en werd historisch veel gebruikt in onder andere schilderwerk en voor het kleuren van textiel, zoals de uniformen van het Pruisische leger.
Eigenschappen en beperkingen
Berlijns blauw staat bekend om zijn sterke kleurkracht, waardoor er maar weinig pigment nodig is. De kleur kan variëren van een zweem naar rood of groen tot blauw-zwart, wat mengen met andere kleuren kan bemoeilijken. Hoewel het pigment niet giftig is ondanks de cyaangroep, is het niet onbeperkt lichtecht en kan het onder invloed van licht verkleuren. Een belangrijke beperking is de gevoeligheid voor alkaliën, zoals kalkhoudende bindmiddelen, waardoor het niet geschikt is voor fresco's of toepassingen met cement. Onder invloed van alkaliën kan het pigment bruin worden, hoewel de blauwe kleur na verloop van tijd deels kan terugkeren.
Toepassing in de bouw
In de bouw werd Berlijns blauw historisch toegepast in verf voor binnenwerk, bijvoorbeeld in boerderijen en burgerhuizen, waar het, eenmaal betaalbaar geworden, populair werd. Het werd ook gebruikt als basiskleur voor het mengen van bepaalde groentinten, zoals in het historische Monumentengroen of Grachtengroen in Amsterdam, dat oorspronkelijk een mengsel was van Berlijns blauw, gele oker en Bremer groen. Vanaf de late 20e eeuw is Berlijns blauw in veel toepassingen vervangen door andere pigmenten, zoals ftaloblauw.
Vergelijkbare termen
Pruisisch Blauw
Gebruikte bronnen: